Жиі қойылатын сұрақтар

1. Неліктен қорық Алматы деп аталады, бірақ Талғар қаласында орналасқан?

Алматы қорығының тарихы күрделі.. Ол Қазақ АКСР ХКК №20 қаулысымен Кіші Алматы орманшылығының аумағында 1931 жылы мамырда құрылған. 1935 жылы оның ауданы 40 000 га дейін, содан кейін 856680 га дейін ұлғайтылды және мемлекеттік қорықтар қатарына қосылды. Осы кезеңде қорық Кіші Алматы өзені бассейнінен шығысқа қарай Іле Алатауы жотасының шығыс бөлігін, Жалаңаш және Сөгеті аңғарларын қоса алғанда, үлкен аумақты алып жатты. Алайда, 1939 жылы оның аумағының жекелеген учаскелерін әртүрлі ұйымдарға беру басталды, ал 1951 жылы қорық жабылды. Тек 1961 жылғы 31 Шілдеде Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің №524 қаулысымен қорық қалпына келтірілді, бірақ Табанқарағай, Шелек және Таушелек орман саяжайларының аумағында. Үш жылдан кейін, 1964 жылғы қаңтарда Қаз Министрлер Кеңесінің №40 қаулысы бойынша. КСРО, оны қазіргі территорияға – Есік және Талғар өзендерінің бассейніне ауыстырды.

2. Қай жерде орналасқансыздар? Алматы қорығына қалай жетуге болады?

Алматы қорығының орталық кеңсесі Алматы қаласынан 25 км қашықтықта, Талғар қаласында Аққу 3а шағын ауданында орналасқан.

Талғар қаласына үш жолмен жетуге болады.

Бірінші тәсіл: "Саяхат" автобекетінен №207 қоғамдық көлікпен Талғар қаласының автостанциясына дейін жетіп, №6 қоғамдық көлікке отырып, Алматы қорығының орталық офисіне дейін жетуге болады. № 224 қоғамдық көлік Алматы қорығының орталық кеңсесіне дейін барады. Тығындарды есепке алғанда жолдағы уақыттың ұзақтығы 1 сағат 20 мин,

Екінші тәсіл: Саяхат автобекетінен ілеспе таксиге отыру (бағасы 300 тг бастап) Қонаев-Абай көшелерінің қиылысындағы бірінші бағдаршамға дейін жету, ілеспе таксиге отыру (бағасы 150 тг бастап) және Аққу 3а шағын ауданына дейін Алматы қорығының кеңсесіне бару. Тығындарды ескере отырып, жолдағы уақыттың ұзақтығы 45 минуттан бастап,

Үшінші тәсіл; сіздің орналасқан жеріңізден мобильді таксиге (Яндекс такси, Indriver, Uber) тапсырыс беріп Алматы қорығының орталық офисіне дейін жету, сапар бағасы 2500 теңгеден бастап, кептелістерді ескере отырып, жол жүру уақытының ұзақтығы 40  минуттан аспайды.

3. Мемлкеттік табиғи қорық қандай қызмет атқарады?
4. Мемлекеттік табиғи қорық пен оның күзет аймағының биологиялық саналуандығын қорғау және қалпына келтіру режимін қамтамасыз ету;
5. Табиғат жылнамасын жүргізуді қоса алғанда, мемлекеттік табиғи қорық қорының экологиялық жүйелерін, объектілерін зерделеу және олардың монитрингі жөнінде ғылыми зерттеулер ұйымдастыру және жүргізу;
6. Экологиялық-ағартушылық қызметін жүргізу.

4. Алматы қорығы ұсынатын ЕҚТА-ға барудың құны қандай?

"Алматы мемлекеттік табиғи қорығы" Республикалық Мемлекеттік Мекемесі көрсететін қызметтер үшін тарифтердің мөлшері  Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 27-5-6/253 бұйрығының 1-қосымшасына  сәйкес. Жеке тұлғалар үшін күніне бір адамға есептегенде аумақтарды санитарлық тазалау және абаттандыру бойынша қызметтер:

1) Қазақстан Республикасының азаматтары; 420тг + 0,1 АЕК

2) шетелдік азаматтар; 1200тг + 0,1 АЕК

3) студенттер; 300тг +0,1 АЕК

4) мектеп жасындағы балалар; 200тг + 0,1 АЕК

5) мүгедектер мен мектеп жасына дейінгі балалар 0тг

5. Алматы қорығында қанша экологиялық соқпақ  бар?

Алматы мемлекеттік табиғи қорығында үш негізгі экологиялық соқпақ жұмыс істейді.

"Сол Талғар" экологиялық соқпағы-Сол Талғар шатқалынан үлкен кілтке дейін өтеді. Ұзақтығы-1 күн. Жаяу жүргінші жолы 6,5 км. Шатқал өте көркем, әдемі Тау пейзажы. Бұл жолдың жеңілдігі мен қол жетімділіг үшін.негізінен бастауыш сынып балалары пайдаланады.

"Оң Талғар "экологиялық соқпақғы - Оң Талғар шатқалымен алыс Кержанкаға дейін өтеді. Оның ұзындығы 10,5 км, шатқалдың тармақтары бар – "Монахово шатқалы", "екі өзеннің тоғысуы". Ұзақтығы контингентке байланысты 3-тен 8 сағатқа дейін. Монах шатқалына  ересек оқушылар жүреді, өйткені бұл шатқал кедергілерге толы.

"Есік көлі" экологиялық соқпағы шатқал арқылы өтеді. Прямая өзенінен Есік көліне дейін. Кремль қабырғасы мен селден қорғайтын бөгеттің әсемдігі ерекше,. Оның ұзындығы-9,6 км. ұзақтығы-1 күн . Керемет панорамасы өзінің әсемдігімен және сұлулығымен көз тартады. Жақсы физикалық дайындығы жоқ  туристер үшін де қол жетімді.

Қорықтардың жолдары тек экологиялық- ағарту мақсаттарына арналған.

6. Қорық аумағына рұқсат қағазсыз өтіп кетсем не болады?

Мемлекеттік инспектор бірінші ескерту береді, екінші рет қайталанса хаттама толтырып, ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 380-ші бабы бойынша 2 АЕК айыппұл салынады, бір аптаның ішінде төлесе айыппұлдың жартысы төленеді.

7. Қорық аумағында от жағуға болады ма?

Орманда өрт шығу себептерін сараптағанда, ол көбінесе адамдардың өз кінәсінен болатыны анықталды. ормандардың жануы кейде найзағайдан да болады, бірақ өртті орманға негізінен адамдар әкеледі.

Орман өрттерінің болуының негізгі себептері мыналар:

– сөндірілмеген шылым не сіріңке;

– орман ішінде болған саяхатшылар, демалушылар,  ауыл шаруашылығының жұмысшылары --кепкен шөп, кесілген ағаш қалдықтары бар жерлерге от жағады

– орман алаңдарына жақын жерлердегі егістің орнын жағады;

– күннің сәулесі мол түсетін жерлерге шынының сынығын тастап кетеді. Ал ол жандырғыш линза тәрізді күн сәулесінен қуат алып құрғақ шөптерді тұтандырады; Орман өртін сөндіру оңай шаруа емес. Сондықтан оған жол бермеудің алғы шарттарын қатаң сақтау қажет. Орман өрті жедел өтеді және тез таралады. Қалың ағаш ішіндегі өрт — минутына 3-4 метр жылдамдықпен таралып 10-14 сағатта үлкен өртке айналады. Оның ішіне кіру де, өрт сөндіру техникаларын енгізу де қиын шаруа.Орман өрті қатты желді күні тіпті өршіп кетеді.  От ағаштардың ұшар бастарынан минутына 5 метрден 100 метрге дейін және одан да көп жылдамдықпен өтеді. Жел жанып жатқан бұтақтарды және ұшқындарды жан-жаққа таратады, олар өрттің жаңа ошақтарын тудырады.

Ескерту! ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы 367 бап. Орманда от жағу екі жүз айлық есептік мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.

8. Қорық аумағындағы өсімдіктердің жалпы саны қанша?

Алматы мемлекеттік табиғи қорығының аумағында өсімдіктің 1440 түрі анықталып, зерттелген. Жоғары сатыдағы  960түрі,төменгі сатыдағы 480 түрі кездеседі.  Олардың 29 түрі Қазақстан Республикасының қызыл кітабына енгізілген

9. Қорық аумағында жеміс-жидектер мен дәрілік өсімдіктерді жинауға болады ма?

ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 370 бабының 4-ші тармағы бойынша қорық аумағында жеміс-жидектер мен дәрілік өсімдіктерді жинауға қатаң тиым салынады, 20 АЕК айыппұл салынады.

10. Қорық аумағында қанша жабайы аңдар мекен етеді?

 Алматы қорығы аумағында 41 сүтқоректі мекен етеді

11. Қандай жабайы аңдар Қызыл кітапқа тіркелген?

Алматы қорығы аумағында 4 аң Қызыл кітапқа енгізілген. Олар: Қар барысы, Түркістан сілеусіні, Тянь-шань қоңыр аюы, Тас сусары.

12. Жабайы жануарлар кездесіп қалса, қалай әрекет ету керек?

Жабайы жануарлар кездесіп қалған жағдайда, дүрбелеңге түспей, сабыр сақтау қажет. Жабайы түріне қарамастан, жануарлар оның жолын кесіп өткен бірде-бір адамды өлтіргісі келмейді. Ормандағы адамдарды көріп, ол бұталарға жасырынуға тырысады және егер сіз тікелей жасырынып жатқан жерге барсаңыз ғана шабуыл жасайды. Ашулы жыртқыштан қашу мүмкін емес: жануар тіпті велосипедшіні де қуып жетуге қабілетті. Қашып кетудің ең сенімді мүмкіндігі - ағашқа өрмелеу. Жыртқыштарды шулы дыбыстар тойтарады. Алыстан көріп қалсаңыз, ән шырқап, айқайлап, қатты дыбыстар шығарыңыз.

13. Неге қорықта демалуға болмайды, ал ұлттық паркте демалуға болады?

Қорықтар- табиғатты қорғаудың  ең қатаң жүйесі. Онда сізді жануарлардың көздері ғана емес, сонымен қатар қорық қызметкерлерінің камералары  мен бинокулярлары бақылайды. Қорық сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктерді барынша қорғауға арналған, жануарлар мен өсімдіктер әлемін ғылыми зерттеулерден басқа, оның шекараларында кез-келген қызметке қатаң тыйым салынады. Тегін келуге де тыйым салынады. Браконьерлік іс қатаң түрде жазаланады.

14. Қорық аумағында итпен серуендеуге болады ма?

ҚР Ерекше қорғалатын табиғи аумақ заңының 40 бабының 11-ші тармағы бойынша қорық аумағында үй жануарларымен серуендеуге қатаң тиым салынады.

15. Қар барысы туралы айтып бересіз ба?

Қар барысы – Алматы қорығының символы. Әлемде 13 мемлекетте жабайы табиғатта кездеседі. Қорық аумағында теңіз деңгейінен 1200-4500 м аралығында мекен етеді. Жаз мезгілінде жоғары жүрсе, күз және қыс айларында таудың етегіне дейін түседі. Негізгі қорегі – Сібір тауешкісі. 7-10 күн аралығында таң сәрі мен кешқұрым шабуылға шығады. Жасаған он шабуылдың үшеуі ғана сәтті болуы мүмкін. Жиі жарақат алады, әр шабуылы тәуекелден тұрады. Барыстардың күйлеу кезеңі ақпаннан наурызға дейін. Ұрғашылары екі жылда бір рет төлдейді. Таутандары екі жасқа дейін анасымен бірге жүреді. Ағаштарға, үлкен тастарға нәжіс арқылы белгі қалдырады. Қорық аумағында шамамен 24 барыс мекен етеді, нақты саны белгісіз. Жабайы табиғатта шамамен 12 жыл өмір сүреді. Қазақстанның және Халықаралық табиғат қорғау одағының (IUCN) Қызыл кітабына тіркелген.